Zaostrzenie przepisów w zakresie wystawiania faktur to kolejna próba uszczelnienia systemu podatkowego. Postanowiliśmy przybliżyć temat naszym klientom, by mogli już przygotować swoje firmy do wprowadzanych zmian.

Na wstępie informujemy, że zmiany dotyczą wyłącznie transakcji pomiędzy stronami, prowadzącymi działalność gospodarczą. Nie dotyczą one w żadnym wypadku sprzedaży konsumenckiej, dla której zasada nadal pozostaje taka sama: w momencie sprzedaży sprzedawca ma obowiązek wystawić paragon a na prośbę nabywcy (również z opóźnieniem) ma obowiązek wystawienia faktury na podstawie paragonu bez żadnych dodatkowych wymogów czy zastrzeżeń.

Od 1 stycznia 2020 roku nie będzie już można wystawiać faktur na podstawie wystawionego paragonu, gdy nabywcą jest inny przedsiębiorca (nawet w momencie dokonania sprzedaży). Zasada ta ma ukrócić częste - głównie w branży paliwowej i budowlanej - wystawianie „pustych faktur” na podstawie pozostawionych przez konsumentów w punkcie sprzedaży paragonów zaprzyjaźnionym przedsiębiorcom. Niestety zmiany jak zwykle uderzą też w uczciwych przedsiębiorców, którzy często dla usprawnienia działalności firmy, rejestrowali każdą sprzedaż w kasie fiskalnej.

Ustawodawca wprowadził nową zasadę (z jednym wyjątkiem), w myśl której – jeśli nabywcą jest inny przedsiębiorca - nie można w ogóle wystawić faktury do paragonu. W momencie sprzedaży sprzedawca powinien zapytać a nabywca powinien zdeklarować się jednoznacznie, czy dany zakup jest dokonywany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (faktura) czy też jest to zakup prywatny (paragon). Późniejsza zmiana przeznaczenia zakupionego towaru czy usługi na związany z prowadzoną przez nabywcę działalnością gospodarczą nie będzie już możliwa.

Jedynym wyjątkiem w tej regule jest wystawienie paragonu w kasie fiskalnej, która umożliwia wpisanie (nadrukowanie) numeru NIP nabywcy. W takim przypadku wystawienie faktury do paragonu jest możliwe, bowiem paragon jednoznacznie wskazuje, kto jest rzeczywistym nabywcą.

Ustawodawca przewidział surowe konsekwencje niestosowania nowej zasady wystawiania faktur do paragonów. Jeśli zostanie wystawiona faktura dla przedsiębiorcy do paragonu niezawierającego numeru NIP, to przy kontroli:

- sprzedawca będzie obciążony dodatkową sankcją w wysokości 100% VAT należnego

- nabywca będzie obciążony dodatkową sankcją w wysokości 100% VAT odliczonego

Obustronność sankcji oraz jej dotkliwa wysokość uzasadniana jest przez ustawodawcę skalą nadużyć oraz faktem, że nadużycia te mają charakter świadomy i celowy.

Trudno przewidzieć, czy nowe zasady wystawiania faktur i paragonów przyniosą zamierzony skutek i ograniczą wystawianie faktur na nierzeczywistego nabywcę. Być może jedynym skutkiem nowych przepisów będzie lawina zwrotów paragonów u nierzetelnych sprzedawców oraz wystawianie w to miejsce faktur bez paragonów, co zasadniczo niczego nie zmieni. Czas pokaże.