Co to jest split payment?

Split payment jest mechanizmem podzielonej płatności, w którym kwota podatku VAT jest wydzielana z łącznej kwoty brutto wynagrodzenia i trafia ona na wyodrębniony rachunek bankowy, tzw. rachunek VAT. O istocie mechanizmu pisaliśmy tutaj.

Należy pamiętać, że split payment tyczy się wyłącznie faktur i płatności pomiędzy firmami (B2B), nie dotyczy sprzedaży, dokonywanej na rzecz ostatecznych odbiorców. Nie dotyczy również płatności zagranicznych pomiędzy firmami, dla których pozostaje aktualna dotychczasowa forma rozliczeń (charge reverse z 0% VAT).

Ważną zmianą w dotychczasowych przepisach o metodzie podzielonej płatnosci (split payment) jest to, że środki zgromadzone na rachunku VAT będą mogły być wykorzystane jedynie w celu regulacji innych zobowiązań podatkowych (PIT, CIT, akcyza, cło) oraz składek ZUS.

Dla kogo obowiązkowy split payment?

Od 1.11.2019 roku split payment został zmodyfikowany i częściowo stał się obowiązkowy. Obowiązkowym split paymentem objęte jednak nie branże a towary/usługi (pełny ich spis zawiera załącznik 15 do znowelizowanej ustawy VAT). Nie ważne więc, do jakiej branży należy przedsiębiorstwo, ważne jest, co sprzedaje.

Przykład:

Jeśli firma z branży spożywczej będzie chciała pozbyć się zużytego samochodu (wrak) i oddać go do wyspecjalizowanego punktu odbioru, to ona będzie zobligowana do wystawienia faktury z zastosowaniem mechanizmu split payment i to ona otrzyma od punktu skupu złomu przelew z wydzieloną kwotą VAT na subkoncie VAT.

Obowiązek dotyczy transakcji sprzedaży towarów, wymienionych w załączniku 15, jeżeli ich wartość będzie równa lub będzie przekraczać 15.000,00 PLN (zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej taka transakcja musi być zapłacona przelewem).

Przy czym:

• ważna jest wartość całej transakcji sprzedaży a nie wystawionych do niej faktur
• pod uwagę bierze się wyłącznie towary/usługi z załącznika 15, więc jeśli na fakturze będzie towar/usługa, której nie ma w załączniku 15, nie wlicza się jej do określonego w ustawie limitu.

Podatnicy objęci obowiązkowym split paymentem to między innymi firmy sprzedające produkty i świadczące usługi takie jak:

• wyroby stalowe, metale szlachetne, metale kolorowe,
• części i akcesoria do pojazdów silnikowych,
• paliwa napędowe,
• usługi i roboty budowlane,
• maszyny i urządzenia elektryczne, ich części i akcesoria,
• elektronika – telefony, smartfony, tablety, netbooki, laptopy, dyski twarde, procesory, konsole do gier, tusze, tonery,
• złom i odpady.

UWAGA: zgodnie z najnowszymi wytycznymi Ministerstwa Finansów za transakcje, podlegające obowiązkowemu split paymentowi, nie wolno płacić kartą płatniczą. Płatności, dokonane w ten sposób, będą uznawane za wadliwe (wyjątek: zakup paliwa).

Dobrowolny (?) split payment

W przypadku pozostałych transakcji z załącznika 15 ustawy, których wartość transakcji nie przekracza 15.000,00 PLN, metoda split payment jest dobrowolna.

Naszym jednak zdaniem jest to dobrowolność bardzo pozorna, ponieważ wraz ze zmianami w zakresie split payment w VAT, dokonano zmiany w zakresie odpowiedzialności solidarnej. Dotychczas istniał limit 50.000,00 PLN, po przekroczeniu którego powstawała odpowiedzialność solidarna nabywcy za niezapłacony podatek VAT przez sprzedawcę z tej transakcji. Od 1.11.2019 limit ten znika z ustawy i zakup choćby najmniejszej rzeczy z załącznika 15 powoduje powstanie odpowiedzialności solidarnej.

Jedynym wyjątkiem od tej reguły (odpowiedzialność solidarna nabywcy za niezapłacony podatek VAT przez sprzedawcę odnośnie towarów/usług z załącznika 15) jest zakup paliwa dokonywany na stacjach paliw lub stacjach gazu płynnego, do standardowych zbiorników pojazdów używanych przez podatników nabywających te towary, do napędu tych pojazdów (art.105a ust.ust.3 pkt 1a ustawy VAT). Tym samym zakup paliwa (gazu), wykorzystywany do napędu środków transportu, dokonany na stacji paliw i opłacony gotówką/kartą nie będzie powodować odpowiedzialności solidarnej.

W przypadku pozostałych towarów/usług za załącznika 15 ustawy - jest tylko jeden sposób, który całkowicie zabezpiecza nabywcę i zwalnia go z przykrego obowiązku zapłaty VAT do urzędu skarbowego, gdy trafi się na nierzetelnego kontrahenta – przelew split payment. Dokonanie zapłaty tą metodą znosi odpowiedzialność solidarną, tym samym zmuszając podatników do obowiązkowego wyboru tej dobrowolnej metody. Niestety, choćby najmniejszy zakup tych towarów, zapłacony gotówką/kartą płatniczą powoduje powstanie odpowiedzialności solidarnej nabywcy za niezapłacony podatek VAT przez sprzedawcę.

Nasza rada: Ponieważ załącznik 15 ustawy VAT jest bardzo rozbudowany i obejmuje wiele branż a sprawdzanie za każdym razem, czy zakupione towary/usługi są wymienione w załączniku 15,  będzie uciążliwe i czasochłonne, najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie metody split payment w przypadku każdego zakupu (oprócz zakupu paliw na stacjach paliw).

Zbiorcze przelewy w split payment

Istnieje możliwość dokonywania zbiorczych przelewów split payment ale w ściśle określonym zakresie czasowym. Po otrzymaniu od jednego dostawcy kilku faktur w przeciągu minimum jednego dnia i maksymalnie miesiąca, będzie można dokonać łącznej płatności MPP. W takim przypadku na przelewie należy wskazać nie numer faktury a okres, za który dokonujemy płatności oraz sumaryczną kwotę podatku VAT z tych konkretnych faktur.

Zaliczki w systemie split payment

Od 1 listopada 2019 r. split payment będzie mógł być stosowany również do płatności zaliczkowych przed wystawieniem faktury zaliczkowej. Będzie możliwe dokonanie przelewu split payment na podstawie pro-formy, jednakże na nabywcy będzie spoczywać obowiązek późniejszego udowodnienia, której faktury zaliczkowej przelew dotyczy. Dlatego ważne jest dopilnowanie, by faktura zaliczkowa dotarła do nabywcy.

W przypadku przelewu split payment do płatności zaliczkowej, na przelewie w polu wpisania numeru faktury należy wstawić oznaczenie „zaliczka”.

Częściowe przelewy w split payment

Metoda split payment nie wyklucza możliwości częściowego płacenia za faktury. W takim przypadku należy podzielić płatność częściową na kwotę netto i odpowiadającą jej kwotę podatku VAT. Należy pamiętać, że za poprawność tych obliczeń nie odpowiada bank a podatnik, należy więc zachować ostrożność w obliczeniach.

Przelewy w split payment w walutach obcych

W metodzie split payment przelew w walucie obcej znacznie utrudniony ale możliwy - jedynie pod warunkiem, że kontrahent (sprzedawca) ma również konto bankowe złotówkowe. Zgodnie z wyjaśnieniami Ministerstwa Finansów z 2018 roku wykonuje się wtedy 2 przelewy:

• przelew zwykły w walucie obcej na kwotę netto na konto walutowe kontrahenta (sprzedawcy) oraz
• przelew split payment w złotówkach na kwotę VAT na konto złotówkowe kontrahenta (sprzedawcy), podając na przelewie w rubryce „kwota brutto” taką samą kwotę jak w rubryce „kwota VAT”. Wtedy kwota VAT wpłynie na rachunek VAT dostawcy połączony z rachunkiem rozliczeniowym w złotówkach.

Tylko tak można to zrobić, bo do rachunków walutowych nie są otwierane rachunki VAT.

Sankcje za brak oznaczenia „mechanizm podzielonej płatności”

Aby nabywca miał wiedzę, że zapłata za daną transakcję musi być dokonana metodą split payment, faktura musi mieć specjalne oznaczenie „mechanizm podzielonej płatności”. Jeśli wystawca faktury nie umieści powyższej adnotacji na fakturze, będzie narażony na sankcję w wysokości 30% kwoty podatku wykazanego na fakturze.

Firma, która wbrew obowiązkowi nie umieścił na fakturze oznaczenia „mechanizm podzielonej płatności”, poniesie również odpowiedzialność karną skarbową. Za niewywiązywanie się przez podatników z obowiązku dokonania MPP ma być również wymierzana kara grzywny do 720 stawek dziennych, natomiast w przypadku mniejszej wagi, sprawca ma podlegać grzywnie jak za wykroczenie skarbowe.

Dodatkowe sankcje w split payment

Oprócz sankcji, wyznaczonej dla sprzedawcy za brak oznaczenia na fakturze, ustawodawca przewidział dodatkowe sankcje dla nabywcy.

Jeśli nabywca nie zapłaci w odpowiedni sposób faktury split payment, sankcja za ten czyn ma wynieść 30% kwoty podatku wykazanego na takim dokumencie (oprócz identycznej sankcji, nałożonej na sprzedawcę).

Dodatkowo nabywca, który nie dokonał podzielonej płatności mimo prawidłowego oznaczenia faktury, nie będzie mógł zaliczyć tego wydatku w koszty uzyskania przychodów w podatkach dochodowych.